Hoe maak ik zelf een instructiefilm? 11 tips

Tips: zelf een instructiefilm maken

De beste oplossing is natuurlijk om zo’n instructiefilm te laten maken door een professioneel bedrijf. Maar als je er zelf wat tijd en energie in wilt steken en je een beetje creatief ingesteld bent, kun je zelf ook een poging wagen. In dat geval kunnen de volgende tips je verder helpen.

Tip 1) Live action, animatie of screen capture?

Wil je goed kunnen inzoomen op details, een luchtige stijl creëren, een werking uitleggen, of gevaarlijke of gevoelige situaties uitbeelden? Dan is animatie een goede keuze. De kans is alleen groot dat je hier zelf niet de vaardigheden voor hebt. In dat geval kies je vanzelfsprekend voor een live action video, met echte mensen erin.

Tenzij je een instructievideo wilt maken voor het gebruik van software of een online omgeving. Dan is het handiger om je scherm op te nemen met behulp van screen recording of screen capture software, en commentaar te geven bij je eigen handelingen.

Voorbeeld van een live action instructiefilm:

Tip 2) Bepaal het onderwerp

Dit lijkt een open deur, maar het kan zijn dat je niet precies weet waar de focus moet liggen. Zorg dus dat je zo goed mogelijk te weten komt welke informatie je publiek het hardst nodig heeft. Check daarvoor goed de klantfeedback, bijvoorbeeld via ontvangen e-mails of social media posts. Maar je kunt ook een (online) survey creëren of actief klanten bellen.

Tip 3) Hou het kort en behapbaar

In een instructiefilm is het niet de bedoeling dat je belangrijke stappen overslaat of te haastig een handeling uitlegt. Toch moet je proberen je instructiefilm zo behapbaar mogelijk te houden. Richt je dus echt op de noodzakelijke informatie. Daarnaast is het vaak verstandig om een grotere instructie op te delen in kleinere stukken. Als je je kijkers bijvoorbeeld wilt leren autorijden, maak dan meerdere video’s en concentreer je per video op een los onderdeel, zoals schakelen, inparkeren, of je spiegels gebruiken.

Tip 4) Schrijf een script / maak een plan

Waarschijnlijk weet je goed wat je wilt vertellen, maar het is niet verstandig om zomaar te gaan filmen zonder een uitgewerkt plan. Zorg dus voor een heldere opbouw van je instructie en schrijf scènes, situaties en (voice-over) teksten uit.

Tip 5) Gebruik een voice-over (of niet)

In een instructiefilm vormen de visuele elementen natuurlijk de basis, maar als je de kijker optimaal door de instructie heen wilt leiden, is een commentaarstem vaak onmisbaar. Een voice-over kan noodzakelijke toelichting geven bij wat je ziet. Moet je een knop lang of kort indrukken, veel of weinig kracht zetten? Maar ook: waarom is deze handeling belangrijk?

Natuurlijk hoef je niet per se een voice-over te gebruiken. Je kunt ook iemand in de video ‘live’ de instructie laten toelichten – voor het menselijke element. Of je kiest voor kort en krachtige teksten in beeld.

Tip 6) Wees bang voor cameravrees

Wil je personen in beeld brengen in je instructiefilm? Gebruik dan iemand met een natuurlijke presence en zonder cameravrees. Daarmee voorkom je dat je instructiefilm amateuristisch of onzeker overkomt. Gebruik bij voorkeur iemand met cameraervaring of in ieder geval een prettige, verzorgde en zelfverzekerde uitstraling. Kies als het mogelijk is voor een professionele acteur.

Tip 7) Hou het ‘steady’ en gebruik een statief

Niets is zo vervelend in een video als wazige, scheve, of trillende beelden. Gebruik daarom waar mogelijk een statief of – als je moet bewegen met je camera – een Steadicam. Is dit echt niet mogelijk, probeer dan toch je camera zo stil en recht mogelijk te houden. Mocht je een smartphone gebruiken, dan is het aan te raden om hem met beide handen vast te houden en daarbij je armen tegen je lichaam te klemmen voor zoveel mogelijk stabiliteit.

Tip 8) Neem geen genoegen met middelmatige shots

We snappen dat je niet dagenlang met het filmen van je instructiefilm bezig wilt zijn, maar het is wel belangrijk om scherp te zijn op de kwaliteit. Wees een strenge regisseur voor jezelf en neem niet meteen genoegen met de eerste de beste opname. Check de shots snel en kan – of moet – het echt scherper, duidelijker of mooier: film een scène dan gewoon opnieuw.

Tip 9) Zorg voor goed geluid

Geluid is een onderdeel waar vaak te weinig aandacht aan wordt besteed. Zorg ervoor dat alle stemmen helder en prettig overkomen. Hou daarbij rekening met de locatie waar gefilmd wordt. Als het een te lege ruimte is, kan je geluid hol overkomen. En als je in een drukke omgeving filmt, is je hoofdpersoon mogelijk slecht te verstaan door teveel rumoer. Mocht er geen ideale omgeving te vinden zijn, kun je er altijd nog voor kiezen om achteraf de dialoog opnieuw in te (laten) spreken.

Tip 10) Voeg passende muziek toe

Sfeer is niet de hoofdzaak in een instructiefilm; het gaat erom dat je je publiek wat bijbrengt en dat de commentaarstem goed te horen is. Toch kunnen subtiele muzikale touches ervoor zorgen dat de video prettiger wegkijkt, bijvoorbeeld in overgangen tussen scènes.
Maar als je geen voice-over of live ‘presentator’ gebruikt, kun je muziek juist wel weer een prominente rol geven, in de hele video.

Tip 11) Blijf herkenbaar en bereikbaar

Tuurlijk, met een instructiefilm wil je je (potentiële) klanten zo goed mogelijk helpen. Maar je wilt ze ook aan je binden. Zorg er daarom voor dat je merk of bedrijf duidelijk te zien is of genoemd wordt en geef de kijker de mogelijkheid om je te benaderen, bijvoorbeeld door aan het einde je website-url of mailadres te geven.

Bonustip: een instructiefilm laten maken

Bovenstaande stappen kunnen je heel goed helpen, maar tenzij je zelf een videotalent bent en geweldige apparatuur, locaties en acteurs ter beschikking hebt, is en blijft de beste tip om een professioneel bedrijf in te huren. Zo heeft Devion alle kennis en expertise in huis om het beste te halen uit jouw instructievideo.